zondag 21 mei 2023

551. Newton, de appel en de zwaartekracht

Hoe zit het nu, dat verhaal van onderzoeker Isaac Newton die gezeten onder een appelboom, een appel op zijn hoofd gekregen zou hebben en zich daardoor ging afvragen hoe die appel omlaag kon vallen? Door deze ervaring zou hij de wetten van de zwaartekracht hebben bedacht. Zoals vaker, blijkt dit verhaal enigszins aangedikt. Zijn biograaf William Stukeley schrijft er het volgende over: 

Het was warm weer en na het eten gingen we de tuin in en dronken thee in de schaduw van een paar appelbomen, alleen hij en ikzelf. Tussen andere gesprekken door vertelde hij me hoe hij vroeger het idee van de zwaartekracht in zijn hoofd kreeg: "waarom zou die appel altijd loodrecht op de grond moeten neerdalen", dacht hij bij zichzelf, "waarom zou hij niet zijwaarts of omhoog gaan, maar constant naar het middelpunt van de aarde? Zeker, de reden is dat de aarde trekt, er moet een aantrekkingskracht in de materie zijn. De aantrekkingskracht in de materie van de aarde moet zich in het middelpunt daarvan bevinden, niet aan een kant van de aarde. Daarom valt deze appel loodrecht of naar het midden toe. Als materie zo materie aantrekt, moet het in verhouding staan tot zijn hoeveelheid. Daarom trekt de appel de aarde, net zoals de aarde de appel trekt.

William Stukely, MEMOIRS OF SIR ISAAC NEWTON'S LIFE (1572)




maandag 15 mei 2023

549. Zwarte schimmel op rozenblaadjes

Zwarte vlekjes op rozenblaadjes duiden op een schimmelziekte die voornamelijk te maken heeft met de bodem, de standplaats en ook wel met extreme weersomstandigheden zoals bijvoorbeeld een langdurige natte periode. De weerstand van de plant is verzwakt, er verschijnen zwarte plekjes op het blad en al snel vallen de blaadjes op de grond. Schimmels vermeerderen zich via sporen die op de afgevallen blaadjes aanwezig zijn. Deze blaadjes moeten consequent verwijderd worden. In het voorjaar kan vervolgens de rozenstruik gevoed worden met goede compost. Een sterke plant die op de juiste plek staat en wortelt in een gezonde bodem zal van de schimmel verschoond blijven. De roos is een prachtige plant en ook supergevoelig. Behandel haar met veel aandacht en liefde.




vrijdag 12 mei 2023

548. De Braam (Rubus fructicosus)

Iedereen kent de braam en heeft in zijn jeugd wel ooit bramen geplukt of er jam van gemaakt (bramen plukken is overigens officieel verboden in Nederland). De braam behoort tot de rozenfamilie en heeft scherpe dorens die gemeen in je huid kunnen haken. De uitlopers zijn een- of tweejarig, na het tweede jaar sterven ze af. Bladeren, bloemen en jonge uitlopers hebben een samentrekkende werking zoals alle roosachtigen. Je kunt er thee van trekken om te gorgelen tegen allerlei aandoeningen van mond en keel zoals: aphten, gezwollen tandvlees, amandel- en keelontsteking. De uitlopers hebben mooie kleurtjes: groen, geel, oranje, rood en purper. Ik heb een aantal takjes bij elkaar geplaatst vanwege hun schoonheid.